Calvinisme, middelmatig management en files

Ik nader de Randstad met afnemend tempo, de wegen stromen vol met mensen die de huiselijke woonkamer voor 8 uren exclusief zo’n 2 tot 3 uur reistijd verruilen voor de kantoorkamer. Als sociaal wezen dat graag luistert naar wat andere mensen te vertellen hebben is bij mij door de jaren heen de indruk ontstaan dat niemand graag in de file staat. Verloren tijd die besteed had kunnen worden aan meer nuttige zaken. Het reservoir aan collectief verspilde uren (miljoenen mensen keer 2 tot 3 uren per dag) is van die omvang dat het oplossen van dit probleem als een hefboom kan worden gezien voor het oplossen van andere maatschappelijke en economische problemen. Een wezenlijk element in het oplossen van deze problemen is tijd. De beroepsbevolking heeft te maken met collectieve vermoeidheid, te weinig tijd voor de medemens en zichzelf. Door de vergrijzing en groeiende economie is ze steeds schaarser. Wat te denken van de milieubesparing van alle auto’s die niet zouden staan te roken in de file.

Waarom verspillen we dan toch zo gruwelijk veel tijd met zijn allen in de file? Wat is de noodzaak dat we elke dag met zijn allen op zo ongeveer hetzelfde moment op kantoor zijn? Deze moet groot zijn omdat we er veel voor moeten laten. De kamer waarin we werken is niet wezenlijk anders dan een werkkamer thuis met een computer en telefoon. De vergaderingen kunnen het niet zijn want deze zijn voor 75% nutteloos, toch? Willen we dan echt zo graag elke dag onze collegae zien, ik geloof het niet. Natuurlijk zijn er genoeg dooddoeners die zeggen dat de mensen van elkaar vervreemden als de beroepsbevolking collectief gaat thuiswerken. Klopt maar niemand zegt dan ook dat je altijd thuis zou moeten werken, het file probleem is opgelost als de helft van de beroepsbevolking dit afwisselend 2 of 3 dagen per week doet. Al met al kan ik geen probleem bedenken waar geen realistische oplossing voor is te vinden. We moeten de oorzaak van het instandhouden van dit probleem dan toch zoeken in ons onvermogen om kritisch na te denken over de vraag waarom we onze tijd aan zaken besteden die we vervelend en onnodig vinden en daarnaast ook nog schadelijk zijn. Mogelijk willen we wel kritisch nadenken maar het heeft ronduit weinig zin omdat ons Calvinistisch schuldgevoel ons toch naar ons kantoren blijft leiden om vooral zichtbaar (in het zweet des aanschijns zult gij uw brood verdienen) druk te zijn en de toegevoegde waarde te leveren waar velen al jaren naar op zoek zijn. Dit in combinatie met het vaak nutteloos fenomeen in organisaties “de manager” die onbewust zo erg aan zijn eigen toegevoegde waarde twijfelt dat deze toch vooral zijn medewerkers op de gang wil hebben om zichzelf bevestigd te zien in zijn rol. Het mag duidelijk zijn dat wanneer medewerkers uitsluitend op resultaat worden gestuurd er nog bijzonder weinig aanleiding is om te sturen op aanwezigheid op een bepaalde locatie op een bepaalde tijd. En de dooddoeners: ja er zijn situaties waarin je niet op output kan sturen. Ja klopt die zijn er ook hoor, er zijn altijd uitzonderingen te bedenken!

De echte oplossing is simpel, Calvijn is al lange tijd niet meer onder ons dus laten we onze, deels op zijn gedachten geïnspireerde, schuldgevoelens maar varen. Ga op de bank liggen als je niks hebt te doen, haal je kinderen op van school, werk je thuis helemaal lens achter je computer en op kantoor tot diep in de nacht wanneer dit nodig is maar sluit niet elke ochtend zomaar aan in de rij. De nutteloze manager kan vrolijk weer ingezet worden in het primaire proces van bedrijf en overheid, daar waar de schaarste is en daar waar het geld wordt verdiend. Het voorkomt dat ze nutteloze eisen stellen aan andere mensen die hier mee bezig zijn.